Μητροπολίτης Φαναρίου Αγαθάγγελος, Γενικός Διευθυντής Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος
Τα γεγονότα της γεννήσεως του Τιμίου Προδρόμου αναφέρει οΕυαγγελιστής Λουκάς στο α’ κεφάλαιο του Ευαγγελίου του.
Γράφει, λοιπόν, ότι στις ημέρες του βασιλέως Ηρώδη ζούσε στην Ιουδαία κάποιος ιερέας που λεγόταν Ζαχαρίας. Είχε σύζυγό του την Ελισάβετ, η οποία ήταν απόγονος του Προφήτου Ααρών. Ήσαν και οι δύο άνθρωποι του Θεού και εζούσαν με δικαιοσύνη, φόβο Θεού, ευλάβεια, σωφροσύνη, και ετηρούσαν τις θείες εντολές. Για πολλά χρόνια ικέτευαν τον Κύριο να τους ευλογήσει με τη χαρά της τεκνογονίας, αλλά δεν είχαν αποκτήσει, παρά τη θερμή προσευχή τους, παιδί. Ο Ζαχαρίας και η στείρα σύζυγός του Ελισάβετ είχαν φθάσει σε βαθύ γήρας και δεν είχαν πλέον ελπίδα να τεκνοποιήσουν.
Ενώ ο ιερέας Ζαχαρίας ευρισκόταν μία ημέρα στο ναό και εθυμίαζε στο Ιερό Βήμα, εφανερώθηκε σ’ αυτόν Άγγελος Κυρίου, για να προμηνύσει τη γέννηση του επίγειου και ένσαρκου αγγέλου, του Βαπτιστού Ιωάννου. Βλέποντάς τον ο Ζαχαρίας εταράχθηκε και εφοβήθηκε τόσο πολύ ώστε έμεινε εκστατικός. Τότε ο Άγγελος Κυρίου του είπε: «Μη φοβάσαι, Ζαχαρία. Γιατί ο Θεός εδέχθηκε την προσευχή σου και η γυναίκα σου, η Ελισάβετ, θα γεννήσει υιό. Και θα τον ονομάσεις Ιωάννη. Και θα δοκιμάσεις μεγάλη χαρά και αγαλλίαση. Πολλοί θα χαρούν για τη γέννησή του, γιατί θα είναι μεγάλος και περιφανής ενώπιον του Θεού. Θα λάβει όλο το πλήρωμα της Θείας Χάριτος και θα γεμίσει από τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, όταν ακόμη θα κυοφορείται στην κοιλία της μητέρας του Ελισάβετ. Και με το κήρυγμά του θα επιστρέφουν πολλοί Ισραηλίτες στη γνώση του Αληθινού Θεού, του Κυρίου αυτών».
Ακούγοντας έκπληκτος ο Ζαχαρίας το μήνυμα του Αγγέλου, κατεπλάγη και τον ερώτησε γεμάτος απορία: «Πώς είναι δυνατόν να γίνει αυτό; και με ποιο τρόπο θα το γνωρίσω και θα το πιστέψω, όταν είμαι γέροντας στην ηλικία και η γυναίκα μου υπέργηρη και στείρα;». Τότε ο Άγγελος του είπε: «Εγώ είμαι ο Γαβριήλ, που παρουσιάζομαι ενώπιον του Θεού και με απέστειλε ο Θεός να σου φέρω αυτή τη χαρμόσυνη αγγελία. Και ιδού, επειδή δεν επίστεψες στα λόγια μου, θα μείνεις άλαλος μέχρι την ημέρα που θα εκπληρωθούν όσα σου προανήγγειλα, δηλαδή μέχρι να γεννηθεί ο Ιωάννης».
Πράγματι από εκείνη την ημέρα ο Ζαχαρίας έμεινε βουβός και άλαλος, έως ότου η Ελισάβετ έτεκε τον Πρόδρομο.
Την όγδοη ημέρα οι συγγενείς ήλθαν για να εκτελέσουν την περιτομή του παιδιού και ήθελαν να το ονομάσουν με το όνομα του πατέρα του, Ζαχαρία. Αλλά η Ελισάβετ τους είπε ότι θα ονομασθεί Ιωάννης. Στην απορία τους, πώς θα λάβει το όνομα αυτό, επειδή κανένας από τους συγγενείς δεν είχε το όνομα αυτό, ο Ζαχαρίας εζήτησε μία μικρή πλάκα επίτης οποίας έγραψε τα ακόλουθα: «Ιωάννης είναι το όνομά του». Κάι εξεπλάγησαν όλοι. Ο Ζαχαρίας δε άνοιξε αμέσως το στόμα του και ευλογούσε τον Θεό μέσα από την καρδιά του. Ο δε Ιωάννης καθημερινά αναδεικνυόταν ως έμψυχο όργανο της Χάριτος του Θεού, πλήρης των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος, στήλη κάθε αρετής και ευσέβειας.
Κατά τους τελευταίους βυζαντινούς χρόνους, η εορτή αυτή ετελείτο στο ναό του Προδρόμου της Πέτρας , με την παρουσία του αυτοκράτορα.(Επισκόπου Φαναρίου Αγαθαγγέλου, Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Ιούνιος, σ.376-379)
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Προφῆτα καὶ Πρόδρομε, τῆς παρουσίας Χριστοῦ, ἀξίως εὐφημῆσαι σέ, οὐκ εὐποροῦμεν ἠμεῖς, οἱ πόθω τιμῶντες σέ, στείρωσις γὰρ τεκούσης, καὶ πατρὸς ἀφωνία, λέλυται τὴ ἐνδόξω, καὶ σεπτή σου γεννήσει, καὶ σάρκωσις Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, κόσμω κηρύττεται.
Κοντάκιον
Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ἡ πρὶν στείρα σήμερον, Χριστοῦ τὸν Πρόδρομον τίκτει, καὶ αὐτὸς τὸ πλήρωμα, πάσης τῆς προφητείας, ὅνπερ γάρ, προανεκήρυξαν οἱ Προφῆται, τοῦτον δή, ἐν Ἰορδάνῃ χειροθετήσας, ἀνεδείχθη Θεοῦ Λόγου, Προφήτης Κῆρυξ ὁμοὺ καὶ Πρόδρομος.