Το Αποστολικό Ανάγνωσμα

Πρωτότυπο κείμενο

Τέκνον Τίτε, πιστὸς ὁ λόγος· καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε διαβεβαιοῦσθαι, ἵνα φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι οἱ πεπιστευκότες τῷ Θεῷ. Ταῦτά ἐστι τὰ καλὰ καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις· μωρὰς δὲ ζητήσεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας νομικὰς περιΐστασο· εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι. Αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὢν αὐτοκατάκριτος. ῞Οταν πέμψω ᾿Αρτεμᾶν πρός σε ἢ Τυχικόν, σπούδασον ἐλθεῖν πρός με εἰς Νικόπολιν· ἐκεῖ γὰρ κέκρικα παραχειμάσαι. Ζηνᾶν τὸν νομικὸν καὶ ᾿Απολλὼ σπουδαίως πρόπεμψον, ἵνα μηδὲν αὐτοῖς λείπῃ. Μανθανέτωσαν δὲ καὶ οἱ ἡμέτεροι καλῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι. Ἀσπάζονταί σε οἱ μετ᾿ ἐμοῦ πάντες. Ἄσπασαι τοὺς φιλοῦντας ἡμᾶς ἐν πίστει. ῾Η χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν· Ἀμήν.

Νεοελληνική Απόδοση

Παιδί μου Τίτε, αυτά τα λόγια είναι αξιόπιστα και θέλω να τα βεβαιώνεις με την προσωπική σου μαρτυρία, ώστε όσοι έχουν πιστέψει στο Θεό να φροντίζουν να πρωτοστατούν σε καλά έργα. Αυτά είναι τα καλά και τα χρήσιμα στους ανθρώπους. Από το άλλο μέρος, να αποφεύγεις τις ανόητες αναζητήσεις σε γενεαλογικούς καταλόγους, τις φιλονικίες και τις διαμάχες γύρω από τις διατάξεις του ιουδαϊκού νόμου, γιατί όλα αυτά είναι ανώφελα και μάταια. Τον άνθρωπο που ακολουθεί πλανερές διδασκαλίες συμβούλεψέ τον μια δυο φορές, κι αν δεν ακούσει άφησέ τον, με τη βεβαιότητα πως αυτός έχει πια διαστραφεί και αμαρτάνει, καταδικάζοντας έτσι ο ίδιος τον εαυτό του. Όταν θα σου στείλω τον Αρτεμά ή τον Τυχικό, έλα το συντομότερο να με συναντήσεις στη Νικόπολη, γιατί εκεί αποφάσισα να περάσω το χειμώνα. Τον Ζηνά το νομικό και τον Απολλώ, να τους εφοδιάσεις πλουσιοπάροχα με ότι χρειάζονται για το ταξίδι τους, ώστε να μην τους λείψει τίποτα. Ας μαθαίνουν και οι δικοί μας να πρωτοστατούν σε καλά έργα, για ν΄ αντιμετωπίζουν τις επείγουσες υλικές ανάγκες, ώστε η ζωή τους να μην είναι άκαρπη. Σε χαιρετούν όλοι όσοι είναι μαζί μου. Χαιρέτησε τους πιστούς που μας αγαπούν. Η χάρη να είναι μαζί με όλους σας. Αμήν.

Του Aρχιμανδρίτη Παντελεήμονα Τσορμπατζόγλου, ΔρΘ, από την Ιστοσελίδα του Ιερού Ναού Αγίων Αναργύρων Ψυρρή https://aganargiripsiri.wordpress.com/2020/07/17/d-oikoumeniki-2020/

Κυριακή των Αγ. Πατέρων της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου

(Τιτ. 3, 8-15· Ματθ. 5, 14-19)

Στην επί του Όρους ομιλία ο Ιησούς Χριστός παρομοιάζει τους Χριστιανούς με το φως του κόσμου. Ως γνωστόν στη ζωή το φως του κόσμου είναι ο ήλιος, ο οποίος λόγω της θέσεώς του φωτίζει όλη τη γη σε δύο φάσεις, ημέρας και νύκτας. Ο ήλιος είναι ψηλά γι­αυ­τό φωτίζει τον κόσμο, έτσι και την νύκτα στο σπίτι μας τοποθετούμε το λυχνάρι, ε­κείνη την εποχή, τον ηλεκτρικό λαπτήρα σήμερα, σε μέρος υψηλό ώστε να φωτίζει καλά τον χώρο. Αν, λέγει ο Χριστός, τοποθετήσουμε το λυχνάρι ή το κάθε φως, κάτω από ένα δο­χείο ή κουβά τότε μη περιμένουμε να φωτισθεί το σπίτι· έτσι, λοιπόν, είναι και η συμ­πε­ριφορά των Χριστιανών, είναι σαν τον ήλιο τον χώρο όπου κι αν βρεθούν. Μια πόλη που βρισκέται πάνω σε ένα βουνό φαίνεται κι ελέγχεται από αυτούς που ζουν κάτω στη  πε­διάδα· έτσι κι η ζωή των Χριστιανών φαίνεται από παντού και ελέγχεται.

Με την παρομοίωση των Χριστιανών με το φως του κόσμου ο Χριστός προσδίδει τε­ρά­στι­α σημασία στη πρακτική όψη της ζωής των Χριστιανών και των ευθυνών που αν­α­λαμ­βάνουν μέσα στον κόσμο. Ο ήλιος φωτίζει, θερμαίνει, ζωογονεί τον κόσμο με τις α­κτί­νες του και αποτελεί την πηγή της ζωής για την πλάση όλη· είναι αδιανόητη η ζωή μας δίχως τον ήλιο, έτσι είναι αδιανόητος κι ο κόσμος δίχως τους Χριστιανούς. Ο Χρι­στός είναι παρών με τους Χριστιανούς παντού και πάντοτε. Ο κόσμος που δεν μπορεί να δει ή να γνωρίσει τον Χριστό, αφού δεν τον άκουσε, βλέπει όμως και γνωρίζει τα έργα των Χριστιανών με τους οποίους συναναστρέφεται καθημερινά· έτσι, λοιπόν, η όποια εκτί­μη­ση για την δράση των Χριστιανών έχει αντίκτυπο στον Χριστό. Όχι, ότι ο Χριστός ευθύ­νε­ται ή περιορίζεται από την συμπεριφορά των Χριστιανών, αλλά γίνεται αυτή αιτία να δοξάζεται ή να βλασφημείται το όνομα Του. Με τον τρόπο αυτό δείχνει ο Χριστός την ευθύνη που αναλάμβάνουν οι Χριστιανοί μέσα στον κόσμο· είναι οι πρε­σβευτές που φα­νε­ρώνουν ποιος είναι ο Χριστός και διακονούν την καταλλαγή, την συμ­φι­λίωση των αν­θρώπων με τον Θεό (Β´ Κορ.5, 18- 21). Δυστυχώς, όμως, πολλές φορές παρου­σιά­ζουμε έναν Χριστό που δεν έχει καμμία σχέση με τον Λυτρωτή Κύριο μας· έτσι, λοιπόν, υπάρ­χουν κακοί και καλοί Χριστιανοί, αν ήταν δυνατό ποτέ να υπάχει κακός Χριστός!

Την προέκταση των λεγομένων από τον Χριστό, στην επί του Όρους ομιλία, βρίσκου­με στον απόστολο Παύλο στο σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα. Το οποίο είναι α­φιερω­μένο στους Πατέρες της εν Χαλκηδόνι Δ´Οικουμενικής συνόδου (451)· το ίδιο ανά­γνω­σμα ακούμε συν­ήθως όταν τιμώνται Πατέρες της Εκκλησίας και μνήμες Οικουμενικών Συνόδων. Το χαρακτηριστικό της περι­κοπής αυ­τής είναι ότι παρουσιάζει το πρότυπο του Πατρός της Εκκλησίας, ή με άλλα λόγια του Εκκλησια­στι­­κού ηγέτου, όπως το εκφράζει ο απόστολος Παύλος στον μαθητή του και επί­σκο­πο Κρήτης, Τίτο.

Γράφει, λοιπόν, ο απόστολος Παύλος, με όλη τη δύναμη της καρδιάς του και το βά­ρος του προσωπικού παραδείγματος, ότι ο καλός ποιμένας είναι αυτός που πρώ­τος δίνει το  παράδειγμα των καλών έργων ώστε να δουν οι πιστοί και να μι­μη­θούν. Δεν λέγει ο Παύλος στον Τίτο, απλά να κάνουν καλά έργα, αλλά να προ­ΐ­στα­νται που θα πει να εί­ναι ευρηματικοί και πρωτοπόροι στα έργα ευποιίας αυτοί που πι­στεύουν στον Θε­ό. Οι Χρι­στι­ανοί, επειδή ζουν τη ζωή του Αναστημένου Χριστού και έχουν παρα­με­ρίσει από την ζω­ή του τον φόβο του θανάτου που παραλύει κάθε δράση από τους άλλους ανθρώπους εί­ναι οι πλέον κατάλληλοι για μεγάλα και σπουδαία έργα· τα έργα της αγάπης. Οι άλλοι άν­θρωποι που δεν έχουν την ελπίδα του Θεού μέσα τους είναι καθηλωμένοι από τον φόβο του θα­νάτου, ο οποίος τους αδρανοποιεί και τους κάνει να κλείνονται ζηλότυπα στον εαυτούλη τους μη τυχόν και χάσουν τα λί­γα ψιχουλα ζωής που τους έχουν απο­μείνει, με συνέπεια να μη ξέ­ρουν και να μη μπο­­ρούν να αγαπήσουν, δηλαδή να βγουν για λί­γο έξω από τον εαυ­τό τους. Ο φό­βος του θανάτου, άλλωστε, είναι το καλύτερο σημάδι μι­ας λαθεμένης, δηλαδή κα­κής, αποτυχημένης ζωής. Μόνον αυτός, λοιπόν, που έχει ξε­περάσει τον φόβο του θα­νάτου μπορεί να αγα­πήσει, γιατί είναι γενναίος και δεν φοβάται να μοιρασθεί αυ­τά που έχει με τους συνανθρώπους του.

Οι Χριστιανοί που «μετέβησαν ἀπό τόν θάνατο στήν ζωή» μπορούν να τολμούν με­γά­λα και σπουδαία έργα· έργα ζωής μιας και έχουν μάθει να μοιράζονται τα πά­ντα με τους άλλους. Ξέρουν ότι η ζωή τους είναι χάρισμα και δωρεά από τον Χρι­στό, συνεπώς δεν έχουν να φοβηθούν τί­ποτα όταν την μοιράζονται, αφού δεν τε­λει­ώ­νει ποτέ. Ξέρουν ότι ζωή που δεν μοιράζεται είναι ζω­ή κλεμμένη και γιαυτό σκορ­πούν απλώχερα σε όλους αυτή την δύναμη και την ελπίδα που τους χάρισε ο Χρι­στός, «τά σά ἐκ τῶν σῶν». Το νέο και πρωτόγνωρο ήθος που εξέφραζαν οι Χρι­στι­ανοί μέσα κοινωνία ήταν συν­­­έ­πεια της πίστεως και της ελπίδος στον Χριστό που ζέσταινε τις καρ­δίες τους και σαν άλλοι ήλιοι σκορπούν το φως τους στην κοινωνία που ζουν. Το παράδειγμα των Χρι­στιανών ήταν πάντα η δύναμη του Χριστιανισμού.

Πάντοτε και σήμερα η δύναμη της πίστεως εμπνέει μάρτυρες και ήρωες σε κάθε ε­πο­χή, οι οποί­οι διακρίνονται σαν φωτεινά μετέωρα επειδή τα έργα τους λάμπουν σαν τον ήλιο. Ό,τι καλό υ­πάρ­χει στον κόσμο οφείλεται στην δύναμη και στις πρω­το­βου­λίες των Χρι­στι­­α­νών, η ιστορία το έχει απο­δείξει άλλωστε· εκεί που οι άλλοι εί­χαν παραιτη­θεί, εκεί οι Χρι­στιανοί συνέχισαν να προ­χω­ρούν επειδή ατένιζαν με ελπίδα τον Σταυρό του Χριστού.

Όταν κανείς πιστεύει σε έναν τόσο με­γα­λοπρεπή Θεό, ο οποίος «ἐκένωσεν ἑαυτόν» και έγινε άν­θρω­πος για να μας σώσει από όλες τις ανάγκες μας, φυσικό είναι να φιλοτιμηθούμε κι εμείς να αντα­­ποκριθούμε στην θυσία Του. Ο μό­νος τρόπος για να φανούμε κι εμείς αντάξιοι Του είναι να ανα­λάβουμε πρωτοβουλίες για χά­ρη των αδελφών μας, «μανθανέτωσαν δὲ καὶ οἱ ἡμέτεροι κα­λῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι» (Τιτ. 3,14). Η ασκητική του Χριστιανισμού είναι η ενάσκηση της αγάπης μας προς τους αδελφούς μας.

Όταν, στην δευτέρα Παρουσία, θα μας καλέσει ο Θεό για τον απολογισμό της ζωής μας, εμείς θα του δείξουμε τα χέρια μας και θα του πούμε, να «Κύριε τα χέριά μας είναι καθαρά από τα αίματα των άλλω»ν, κι ο Θεός θα μας πει, «μπορεί νάναι καθαρά, αλλά είναι άδεια. Τα χέρια σας είναι τρύπια από αυτά τα καλά που δεν κάνατε!»

Χειροπιαστά παραδεί­γμα­τα αποτελούν οι Πατέρες της Εκκλησίας, ιδιαιτέρως οι Πα­τέρες της Δ´ Οι­κουμενικής συνό­δου, οι οποίοι με θάρρος και παρρησία αντι­με­τώ­πι­σαν την λαίλαπα της Μονο­φυ­σιτικής αιρέσεως. Οι Πατέρες αυ­τοί αναβίωσαν ημέρες δόξας των πρώ­των Χρι­στι­ανών, διότι όπως εκείνοι οι πρώ­τοι Χριστιανοί απτόητοι και με πρωτό­γνω­ρη δύ­ναμη έτσι και αυτοί στεκό­ντου­σαν μπροστά στις ισχυρές πιέσεις των αιρετικών, οι οποίοι είχαν και την αυτοκρατορική εύνοια εν πολλοίς, και ομολογούσαν Χριστόν Ἐνσαρκωμένον. Αποτέλεσαν παραδείγματα Ορθοδοξίας και Ορθοπραξίας.

Aρχιμανδρίτης Παντελεήμων Τσορμπατζόγλου, ΔρΘ

Του Φιλίππου Φιλίππου, θεολόγου –Μητρόπολη Κωνσταντίας, από ΕΔΩ

«Oς εάν ουν λύση μίαν των εντολών τούτων των ελαχίστων και διδάξη ούτω τους ανθρώπους, ελάχιστος κληθήσεται εν τη βασιλεία των ουρανών˙ ος δ’ αν ποιήση και διδάξη, ουτός μέγας κληθήσεται εν τη βασιλεία των ουρανών»

Κατά τη σημερινή Κυριακή ορίστηκε από την Εκκλησία να εορτάζεται η μνήμη των 630 θεοφόρων πατέρων της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου.

Η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος συγκλήθηκε το 451 στη Χαλκηδόνα, επί των αυτοκρατόρων Μαρκιανού και Πουλχερίας και διατύπωσε το Χριστολογικό δόγμα, καταδίκασε την αίρεση του Μονοφυσιτισμού και ασχολήθηκε με τη διοικητική οργάνωση της Εκκλησίας.

Οι πατέρες της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, ως συνεχιστές του έργου και της διδασκαλίας των αγίων Αποστόλων αλλά και των προηγούμενων τους Πατέρων, συνήλθαν και καταδίκασαν την αίρεση ομολογώντας την ορθή πίστη και διδασκαλία της Εκκλησίας.

Η υμνολογία της Εκκλησίας θέλοντας να δείξει την μεγάλη τους προσφορά τους ονομάζει στο ωραιότατο δοξαστικό των Αίνων του Ορθρού «πολύφωτους αστέρες του νοητού στερεώματος, πάγχρυσα στόματα του Λόγου, θεηγόρους οπλίτες της παρατάξεως Κυρίου, μυρίπνοα άνθη του Παραδείσου».

Το τεράστιο έργο, το οποίο μας παρέδωσαν με τη διδασκαλία και τη συγγραφή των έργων τους αλλά και με τη ζωή και τα έργα τους αποτελούν την πνευματική προίκα, μετά την Αγία Γραφή, πάνω στην οποία μας καλεί η Εκκλησία να πορευθούμε.

Το Ευαγγελικό ανάγνωσμα το οποίο διαβάζεται σήμερα είναι παρμένο από την επί του όρους ομιλία του Χριστού και έχει ως σκοπό του να μας δείξει το πνευματικό έργο των Αγίων Πατέρων.

Ακολουθώντας τις εντολές του Θεού οι Άγιοι Πατέρες της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, αλλά και οι υπόλοιποι Πατέρες της Εκκλησίας, έφτασαν στη θεογνωσία καθοδηγώντας προς το δρόμο αυτό τους ανθρώπους της εποχής τους αλλά και τους μεταγενέστερούς τους που θέλουν να πορευθούν αυτό το δρόμο και να φτάσουν στη σωτηρία.

Ο Χριστός απευθυνόμενος προς τους μαθητές του τους λέει ότι αποτελούν το φως του κόσμου, λόγο της σχέσεως που είχαν μαζί του.

Ο ίδιος ο Χριστός παρομοίασε τον εαυτό του με το φως του κόσμου διακηρύσσοντας ότι «Εγώ ειμί το φως του κόσμου· ο ακολουθών εμοί ου μη περιπατήση εν τη σκοτία αλλ’ έξει το φως της ζωής» (Ιω. 8,12).

Ο Χριστός ως πηγή του φωτός φωτίζει την καρδία και τη διάνοια των ανθρώπων, βγάζοντας τους από το σκοτάδι της αμαρτίας.

Η απλή όμως γνώση της αλήθειας δεν σώζει τον άνθρωπο. Χρείαζεται να προχωρήσει και να φανερώσει αυτή την αλήθεια και στους υπόλοιπους ανθρώπους, τους γύρω του με την πίστη και τα έργα του. «Ούτω λαμψάτω το φως υμών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσιν υμών τα καλά έργα και δοξάσωσι τον Πατέρα υμών τον εν τοις ουρανοίς».

Με το να δουν οι άνθρωποι τα καλά έργα αυτών που ακολουθούν το Χριστό δοξάζουν το Θεό Πατέρα και πιστεύουν στη θεότητα του Ιησού Χριστού. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ο σκοπός της επί γης παρουσίας του Ιησού Χριστού που είναι η σωτηρία όλων των ανθρώπων.

Η βίωση των αληθειών της πίστεως δεν αντιμετωπίζεται ως ιδέα, αλλά βιώνονται και εφαρμόζονται στη ζωή του πιστού. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί γιατί υπάρχει ο κίνδυνος της αυτοδικαιώσεως των πιστών διά των έργων τους.

Οι πιστοί δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι σωτήρας μας είναι μόνο ο Χριστός και όχι τα καλά έργα τα οποία κάνουμε, έστω και αν είναι πολλά. Αυτά εκφράζουν μόνο την ευγνωμοσύνη μας για τη σωτηρία και δεν αποτελούν προϋπόθεση ή μέσο απόκτησής της.

Αυτό επιτυγχάνεται με αγώνα και πολλή προσπάθεια και πάντα με τη βοήθεια του Θεού.

Η διδασκαλία του Χριστού αποτελεί για κάθε άνθρωπο την ασφαλή οδό που θα τον οδηγήσει στη σωτηρία.

Η διδασκαλία του Χριστού μαζί με τις εντολές του παραμένουν αιώνιες αλήθειες που δεν παρέρχονται κατά τη διάρκεια του χρόνου όπως παρέρχονται οι διάφορες αυτοκρατορίες και οι διάφοροι πολιτισμοί.

Η βίωση τους στη ζωή μας δεν αποτελεί κάτι το ακατόρθωτο, κάτι το οποίο δεν μπορούμε να πετύχουμε, αρκεί μόνο να το επιδιώκουμε και να ζητούμε το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, ώστε να ζούμε συμφώνα με αυτές.

Ο ισχυρισμός πολλών ανθρώπων σήμερα ότι μερικές από τις εντολές του Θεού δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην σημερινή καταναλωτική κοινωνία που ζούμε, βρίσκει την απάντηση του στο σημερινό Ευαγγελικό Ανάγνωσμα.

Εδώ ακούσαμε το Χρίστο να μας λέγει ότι εκείνος που θα καταργήσει έστω και μια από τις εντολές αυτές (του Θεού) και διδάξει έτσι τους ανθρώπους θα ονομαστεί ελάχιστος στη Βασιλεία των Ουρανών.

Ενώ όποιος τις τηρεί και τις διδάσκει θα κληθεί μέγας στη Βασιλεία των Ουρανών.

Γνωρίζοντας ο Χριστός την ασθενή φύση του ανθρώπου δε θα μας το έλεγε αυτό, αν δεν μπορούσαμε να τηρήσουμε τις εντολές του.

Επομένως η δικαιολογία αυτή δεν ευσταθεί, αλλά στηρίζεται στην επιθυμία των ανθρώπων για ικανοποίηση των διαφόρων παθών τους έστω και αν αυτά αντιβαίνουν τις εντολές του Θεού.

Το σημερινό Ευαγγέλιο μας καλεί σε μια συνειδητοποίηση της χριστιανικής μας ιδιότητας. Οι Άγιοι Πατέρες αποτελούν τις μορφές εκείνες που εφάρμοσαν και τήρησαν το θέλημα και τις εντολές του Θεού.

Πρωτοστατούν στους αγώνες για τη διαφύλαξη της ορθής πίστης, αγωνίζονται για την ισότητα και τη δικαιοσύνη στην κοινωνία που βρίσκονται, βοηθούν και στηρίζουν ποικιλοτρόπως αυτούς που τους χρειάζονται και ζητούν τη βοήθεια τους.

Ο αγώνας των Αγίων Πατέρων μετατράπηκε σε πράξη· δεν έμεινε στην θεωρία. Αυτούς τους Πατέρες καλούμαστε και εμείς σήμερα να μιμηθούμε βαδίζοντας στα βήματά τους ως άξιοι συνεχιστές του έργου τους.